moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu

11 maja minie sto lat od utworzenia Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Ta data stała się symbolicznym początkiem wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. O tym, jak powstawała legendarna Dwójka, o bohaterach i spektakularnych akcjach mówili uczestnicy konferencji „Stulecie powstania Oddziału II Sztabu Generalnego – 100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego”.

Organizatorami konferencji w Akademii Sztuki Wojennej byli Służba Wywiadu Wojskowego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego oraz Wojskowe Biuro Historyczne. Spotkanie otworzył gen. bryg. Andrzej Kowalski, szef Służby Wywiadu Wojskowego, który nawiązał do etosu, jakim kierowali się oficerowie Oddziału II SG. – Mieli olbrzymi hart ducha, który pozwolił im przetrwać. Chciałbym, abyśmy  się zastanowili, na ile my jesteśmy godnymi spadkobiercami tamtego etosu, bo bez niego nie da się obronić Rzeczpospolitej – mówił gen. Kowalski. 

Czym zajmował się Oddział II Sztabu Generalnego? „Geneza służby wywiadowczej sięga początków II Rzeczypospolitej. Okres jej organizowania oraz kształtowania to lata 1918 -1921, kiedy Wojsko Polskie toczyło zacięte  i zwycięskie wojny o niepodległość Polski i jej kształt terytorialny”, pisze Konrad Paduszek z Akademii Sztuki Wojennej w wydaniu specjalnym „Polski Zbrojnej” poświęconym służbie wywiadowczej i kontrwywiadowczej. Odział II został powołany rozkazem nr 139 Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego z 9 maja 1919 roku. Zgodnie z nim, dwa dni później Oddział VI Informacyjny Sztabu Generalnego przekształcono w Oddział II, który potocznie nazywano Dwójką. „Wywiad formowali żołnierze, którzy wywodzili się z polskich organizacji konspiracyjnych, głównie z Polskiej Organizacji Wojskowej, formacji wojskowych walczących o niepodległość w I wojnie światowej, zwłaszcza Legionów Polskich a także – w znacznie mniejszej części – Polacy, którzy służyli w armiach państw zaborczych”, pisze Paduszek. Oddział II stał się symbolem polskiego wywiadu i kontrwywiadu aż do demobilizacji Wojska Polskiego na uchodźstwie w 1947 roku, choć nadal istniał na emigracji Sztab Główny ze swoimi agendami.

– Stworzenie Dwójki było wydarzeniem historycznym, data 11 maja jest więc idealna, aby świętować jubileusz powstania wywiadu i kontrwywiadu wojskowego – mówił na konferencji dr Dominik Smyrgała, adiunkt w Instytucie Historii Wojskowości i Służb Specjalnych Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie.

W ciągu kolejnych 30 lat Oddział II przeprowadził co najmniej kilka spektakularnych akcji. Polscy oficerowie wywiadu zdobywali doświadczenia m.in. podczas Bitwy Warszawskiej, łamiąc sowieckie szyfry, blokując łączność i prowadząc operacje dezinformacyjne. Dzięki nim z czasem powstała polska szkoła kryptologii i kryptoanalizy. A kilkanaście lat później jej wielkim sukcesem stało się złamanie kodów Enigmy.

Wśród postaci szczególnie zasłużonych dla polskiego wywiadu Dominik Smyrgała wymienił mjr. Jerzego Sosnowskiego, który kierował w Niemczech placówką wywiadowczą. – Zdobył on dowody na łamanie przez Niemców postanowień traktatu wersalskiego, dowody współpracy niemiecko-sowieckiej, a także plany mobilizacyjne „Organizacji Kriegspiel”, które były planami wojny przeciwko Polsce – mówił Smyrgała.

Jednak za jedną z najbardziej spektakularnych akcji Dwójki uważa się zdemaskowanie sowieckiego szpiega w Oddziale IV Sztabu Głównego Wojska Polskiego. – Oficer został zatrzymany 11 lipca 1931 roku w Warszawie w czasie przekazywania zastępcy sowieckiego attache wojskowego tajnych dokumentów dotyczących Wojska Polskiego – mówił Smyrgała. Podkreślał jednocześnie, że akcje wywiadowcze kończyły się sukcesem także dzięki pracy kontrwywiadu wojskowego. – Zapewniał on ochronę przed działalnością służb specjalnych przeciwników. Polskie służby kontrwywiadu w latach 1939 – 1945 były jednymi z najlepiej zorganizowanych i najskuteczniejszych spośród służb informacyjnych aliantów. Przeszło połowa całego alianckiego dorobku wywiadowczego w II wojnie światowej stanowiła efekt działalności polskiego Oddziału II – zaznaczył Smyrgała.

Jednak uczestnicy konferencji przyznawali, że polski wywiad i kontrwywiad nie uniknął również porażek. – Jedną z najważniejszych było uwikłanie w sowiecką operację dezinformacyjną „Trust”, która na wiele lat sparaliżowała działalność polskiego wywiadu w Związku Radzieckim – mówił Dominik Smyrgała. Wykład na temat akcji, która rozgrywała się w latach 20. ubiegłego wieku, wygłosił dr Marek Świerczek z Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. – Bolszewicy wpadli na prosty pomysł, aby do dezinformacji wykorzystać informacje wywiadowcze. Oficerów wywiadów zachodnich na terenie Rosji otoczono więc taką kontrolą operacyjną, która nie pozwalała im na rzeczywiste pozyskiwanie źródeł i informacji – wyjaśniał Świerczek. Natomiast wewnątrz zachodnich wywiadów umieszczono swoich ludzi, którzy przekazywali fałszywe informacje.

Specjaliści zajmujący się tematyką wywiadowczą podkreślali, że mimo pewnych słabości Oddziału II jego utworzenie było przełomowe dla polskiego wywiadu, a legendarne sukcesy oraz porażki są dziś dla oficerów wywiadu źródłem cennych doświadczeń.


 

Konferencję „Stulecie powstania Oddziału II Sztabu Generalnego – 100 lat polskiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego” objęła patronatem redakcja kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”. Z tej okazji przygotowaliśmy wydanie specjalne. Zapraszamy do lektury!

 

KE

autor zdjęć: Grafika PZ, SKW

dodaj komentarz

komentarze


Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
 
Polskie „JAG” już działa
Święto podchorążych
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Co słychać pod wodą?
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Transformacja dla zwycięstwa
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Czworonożny żandarm w Paryżu
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Setki cystern dla armii
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Norwegowie na straży polskiego nieba
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Jesień przeciwlotników
Terytorialsi zobaczą więcej
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Karta dla rodzin wojskowych
Od legionisty do oficera wywiadu
Fundusze na obronność będą dalej rosły
„Szczury Tobruku” atakują
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Olympus in Paris
„Jaguar” grasuje w Drawsku
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Ostre słowa, mocne ciosy
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Zmiana warty w PKW Liban
Jaka przyszłość artylerii?
Transformacja wymogiem XXI wieku
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Bój o cyberbezpieczeństwo
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Olimp w Paryżu
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Pożegnanie z Żaganiem
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Aplikuj na kurs oficerski
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Zyskać przewagę w powietrzu
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Wybiła godzina zemsty

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO